Recydywa karna to zjawisko polegające na powtarzaniu się przestępstw przez sprawcę, który już wcześniej był karany za takie działania. Problem ten dotyczy nie tylko Polski, ale również innych krajów, gdzie sprawcy przestępstw często powracają na drogę przestępczą. Chociaż zasady dotyczące recydywy mogą się różnić w zależności od kraju, ogólnie rzecz biorąc, recydywiści są postrzegani jako osoby o większym ryzyku dla społeczeństwa i mogą oczekiwać surowszych kar.
Polskie prawo karne a recydywa
Polskie prawo karne reguluje problem recydywy i przewiduje konsekwencje dla sprawców, którzy zostali wcześniej skazani za popełnienie przestępstw. W polskim Kodeksie Karnym (art. 64 § 2) wyróżniamy dwa rodzaje recydywy – specjalną i ogólną. Recydywa specjalna występuje wtedy, gdy sprawca popełnia nowe przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia publicznego w okresie dozoru sądowego lub wykonywania kary ograniczenia wolności albo w okresie 5 lat od odbycia kary pozbawienia wolności. Recydywa ogólna to natomiast sytuacja, w której sprawca popełnia przestępstwo umyślne będąc wcześniej prawomocnie skazanym za takie przestępstwo.
Konsekwencje recydywy dla sprawcy
Konsekwencje recydywy kierują się zwłaszcza zasadą wymiaru kary z art. 65 Kodeksu Karnego. W przypadku recydywy specjalnej sąd może zastosować karę surowszą niż wynikałoby to z ram karnych przewidzianych dla danego przestępstwa. Sąd może również zastosować karę łączną do 10 lat pozbawienia wolności, jeśli doliczyć maksymalne kary za każde z przestępstw wynikałaby kara wyższa niż przewidziana w ustawie. Co więcej, sąd może orzec dodatkowe środki karne, takie jak zakaz pełnienia określonych zawodów.
Recydywa a dożywocie
Osoba, która popełniła recydywę specjalną i dokonała zabójstwa lub innego poważnego przestępstwa zagrożonego karą pozbawienia wolności nie niższą niż 3 lata, może zostać skazana na karę dożywocia (art. 56 § 2 Kodeksu Karnego). Taka kara jest najwyższą sankcją w polskim prawie karnym i oznacza pozbawienie sprawcy wolności na całe życie.